Thiếu Hụt Nguồn Lao Động

Ở trong nước, số lượng tài xế taxi giảm 20% kể từ năm 2019. Thực tế, nhiều tài xế hiện trên 75 tuổi. Giới hạn độ tuổi của chính phủ chỉ áp dụng cho các phương tiện thuộc sở hữu tư nhân trong khi các công ty taxi được tự do ấn định tuổi nghỉ hưu của nhân viên.

Nghỉ hưu, Giáo dục và Đào tạo, và Nhập cư

Một lực lượng lao động già cỗi và nhu cầu thay thế những người trẻ tuổi hơn góp phần vào tình trạng thiếu hụt này. Các chuyên gia cho rằng làn sóng nghỉ hưu có thể khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Theo Bộ Phát triển Xã hội và Việc làm Canada, khoảng 700.000 trong số 4 triệu người Canada làm việc trong ngành thương mại dự kiến sẽ nghỉ hưu vào năm 2028.

Cần tập trung nhiều hơn vào đào tạo nghề và các chương trình học nghề để đảm bảo sinh viên được đào tạo các kỹ năng quan trọng. Sự thiếu hụt này ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng công nhân trẻ tuổi cần thiết để thay thế những người nghỉ hưu.

Nhận thức và thái độ của xã hội đối với các ngành nghề có tay nghề, xem chúng kém uy tín hơn bằng đại học và là con đường sự nghiệp kém hấp dẫn hơn, khiến ngành này kém hấp dẫn đối với sinh viên. Nhiều phụ huynh và nhà giáo dục tiếp tục hướng giới trẻ theo con đường học thuật hơn là con đường dạy nghề mặc dù nhu cầu cao và cơ hội sinh lợi trong các ngành nghề có tay nghề.

Một yếu tố góp phần khác là tình trạng thiếu đại diện của phụ nữ và dân tộc thiểu số trong các ngành nghề có tay nghề. Mặc dù đã có những nỗ lực để đa dạng hóa lực lượng lao động nhưng tiến độ vẫn còn chậm. Ví dụ, phụ nữ chỉ chiếm khoảng 6% số người học nghề trong các ngành thương mại xây dựng, sản xuất và vận tải.

Theo The Hub, việc dỡ bỏ các rào cản văn hóa và nơi làm việc có thể khuyến khích các nhóm này theo đuổi sự nghiệp thương mại và giúp họ tiếp cận nhóm công nhân tiềm năng. Emily Arrowsmith, giám đốc nghiên cứu và chương trình của Diễn đàn Học nghề Canada, cho rằng số lượng phụ nữ quan tâm đến ngành thương mại thấp là do các địa điểm làm việc “không chào đón”.

Thiếu các chính sách nhập cư đầy đủ để thu hút những người có tay nghề từ nước ngoài. Các chính sách nhập cư của Canada không nhằm mục đích thu hút những người có tay nghề để lấp đầy tình trạng thiếu lao động ngày càng tăng.

Việc giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động tay nghề sẽ đòi hỏi một cách tiếp cận đa chiều trong chính sách và thay đổi văn hóa.

Các bên liên quan như các công ty và giảng viên Đại học đã kêu gọi tái cân bằng lực lượng lao động của Canada với nhiều thay đổi tuyển dụng công nhân lành nghề hơn trong hệ thống giáo dục. Tăng cường tài trợ của chính phủ cho giáo dục nghề nghiệp và học nghề cũng như tuyển dụng những người từ các nền tảng phi truyền thống có thể giúp giảm bớt tình trạng thiếu lao động.

Một bước quan trọng là cải cách hệ thống giáo dục để thúc đẩy đào tạo nghề như một con đường sự nghiệp khả thi và được tôn trọng. Các chương trình tích hợp cơ hội học nghề vào chương trình giảng dạy trung học, chẳng hạn như chương trình Đào tạo Kỹ năng Học nghề Tập trung (FAST) của Ontario, là một bước đi đúng hướng.

Học sinh vào lớp 9 vào tháng 9 năm 2024 sẽ được yêu cầu kiếm được tín chỉ Giáo dục Công nghệ Lớp 9 hoặc 10 như một phần trong Bằng tốt nghiệp Trung học Ontario của họ để giúp họ xem xét một nghề nghiệp tương lai trong lực lượng lao động lành nghề, bao gồm cả các ngành nghề có tay nghề.

Cũng phải nỗ lực tuyển dụng nhiều phụ nữ và dân tộc thiểu số hơn vào các ngành nghề. Tạo môi trường làm việc hòa nhập và hỗ trợ hơn là điều cần thiết để giữ chân những người lao động này. Các chương trình nhằm giảm quấy rối nơi làm việc và cung cấp cố vấn có thể giúp tăng tỷ lệ duy trì của các nhóm không được đại diện đầy đủ trong các ngành nghề.

Simon Gaudreault, nhà kinh tế trưởng kiêm phó chủ tịch nghiên cứu của Liên đoàn Doanh nghiệp Độc lập Canada (CFIB), cho biết tác động của tình trạng thiếu hụt có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai. Ông nói với CBC rằng các ngành nghề là những nghề nghiệp “không được đánh giá cao” nhưng lại rất quan trọng đối với nền kinh tế và các cá nhân.

Thúc đẩy ngành thông qua nhập cư có thể bao gồm giảm bớt các rào cản gia nhập đối với lao động được đào tạo ở nước ngoài, chẳng hạn như công nhận bằng cấp quốc tế và cung cấp các lộ trình hợp lý hơn để thường trú nhân cho những người nhập cư có tay nghề.

Canada phải tìm ra những cách thức mới để thu hút người nhập cư bằng cách đại tu hệ thống tuyển chọn. Đến năm 2023, 21% lực lượng lao động sẽ nghỉ hưu, đòi hỏi 352.000 công nhân xây dựng. Theo Bill Ferreira, giám đốc điều hành của BuildForce Canada, ngay cả khi có 226.000 người dự kiến sẽ tham gia lực lượng lao động, ngành này có thể thiếu 85.000 công nhân vào năm 2033.

“Để thu hẹp khoảng cách này, ngành sẽ phải thuê từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả trong số hàng trăm nghìn thường trú nhân mới và không thường trú dự kiến sẽ được nhận vào Canada trong những năm tới. Khó khăn là hệ thống hiện tại không hỗ trợ mục tiêu này”, Ferreira nói.

Các ấn phẩm và các bên liên quan đã nêu lên những lo ngại và Canada phải hành động nhanh chóng để thay đổi hướng đi nhằm khắc phục vấn đề cấp bách này đang đe dọa đến sức khỏe kinh tế của đất nước. Các bên liên quan cần thực hiện các bước ngay lập tức và toàn diện để giải quyết vấn đề này. Nếu không có hành động ngay lập tức để thu hút và đào tạo công nhân mới, đất nước có nguy cơ phải đối mặt với sự gián đoạn kinh tế kéo dài, chi phí cao hơn và mức sống giảm sút sau đó. Bằng cách cải cách giáo dục, thúc đẩy sự đa dạng và tận dụng nhập cư, Canada có thể giải quyết tình trạng thiếu hụt lực lượng lao động nghiêm trọng này và đảm bảo tương lai kinh tế của mình.

Chia sẻ tại hội thảo định hướng ngành học diễn ra mới đây tại Hà Nội, bà Trần Phương Hoa, sáng lập viên và Giám đốc Tổ chức giáo dục Summit, thành viên Hiệp hội tư vấn du học quốc tế, chỉ ra những ngành nghề đang thiếu hụt nguồn nhân lực tại các nước như Anh, Australia, Mỹ, Canada…

Cụ thể tại Anh, bà Hoa cho biết theo số liệu từ website của chính phủ, top 10 ngành nghề thiếu hụt nhân lực tại nước này trong năm vừa qua gồm: Dịch vụ sức khỏe và chăm sóc người già; Nghiên cứu khoa học (Lý, Hóa, Sinh); Kỹ sư điện, điện tử, cơ khí, dân dụng; Kiến trúc sư; Thiết kế và phát triển web; Lập trình viên, phát triển phần mềm; Chuyên gia bảo mật công nghệ thông tin; Nhà sản xuất, đạo diễn nghệ thuật; Nghệ sỹ; Bác sỹ thú y.

Trong khi tại Canada, top 10 ngành nghề thiếu hụt lao động trong 10 năm tới được dự báo gồm: nhóm Khoa học ứng dụng (Thiết kế và phát triển phần mềm, Kỹ sư, Kiến trúc sư…) và nhóm Sức khỏe (Y tá, Chuyên gia trị liệu, Chuyên gia dinh dưỡng…).

Trong đó ở nhóm Sức khỏe, bà Hoa nhận định ngành điều dưỡng có cơ hội việc làm rất tốt không chỉ với riêng Canada. Dù vậy, tính chất công việc này khá vất vả.

Tại Australia, theo dữ liệu visa cho người nhập cư có trình độ lao động cao, tính đến tháng 3/2023, top 3 nghề phổ biến đang rất cần nhân lực gồm: Kỹ sư phần mềm, Đầu bếp và Phân tích nghiệp vụ kinh doanh.

“Có một thực tế, một số người di cư ra nước ngoài như Canada hay Australia, làm các công việc lao động chân tay như đầu bếp, hái quả, sửa điện, sửa ống nước, lái xe tải… rất dễ kiếm việc, lương cao hơn công chức nhà nước hoặc người làm trong chính phủ”, bà Hoa nói.

Còn tại Mỹ, theo dữ liệu visa dành cho các lao động có chuyên môn, trong top 10 ngành nghề có tỷ lệ xin visa tăng cao nhất 2022, có 8 ngành liên quan đến Công nghệ thông tin gồm: Phát triển phần mềm, Phân tích hệ thống máy tính, Phát triển phần mềm hệ thống, Kỹ sư/Thiết kế hệ thống máy tính, Quản lý dự án Công nghệ thông tin, Quản lý hệ thống máy tính & thông tin, Kiểm soát đảm bảo chất lượng phần mềm, Phân tích vận trù học.

Hai ngành nghề còn lại gồm: Kỹ sư cơ khí và Phân tích dữ liệu kinh doanh.

“Như vậy, có thể thấy Công nghệ thông tin là ngành tương đối an toàn cho những du học sinh muốn ở lại Mỹ và có nhiều lựa chọn nghề nghiệp”, bà Hoa nói.

Chia sẻ thêm về những ngành dễ có cơ hội xin việc và định cư tại Anh, bà Nguyễn Ngọc, Đại diện tuyển sinh của Đại học York, cho biết Anh là quốc gia có chính sách định cư khó hơn Australia hay Canada.

Tuy nhiên, du học sinh vẫn có cơ hội nếu theo đuổi các ngành Khoa học máy tính, Công nghệ thông tin - những ngành đang khát nhân lực và là xu thế hiện nay.

“Ở Anh, sau khi kết thúc chương trình bậc đại học, du học sinh được ở lại 2 năm tìm việc làm. Trên thực tế, sinh viên Việt Nam sau khi học xong, trong vòng 2 năm đã đủ thời gian tìm kiếm một công việc tại đây”, bà Ngọc nói.

Tại Australia, bà Phan Thủy, Đại diện tuyển sinh của Đại học Tasmania, cho biết kể từ ngày 1/7, Australia có chính sách cộng thêm thời gian cho một số ngành ưu tiên, đang thiếu nguồn nhân lực gồm các ngành Công nghệ, Kỹ thuật, Khoa học, Sức khoẻ, Giáo dục.

“Với những ngành này, du học sinh có thể ở thêm tối đa 2 năm. Đây cũng là những ngành du học sinh có thể cân nhắc lựa chọn”, bà Thủy nói.